Cảnh trong vở “Vua Lia”

    Không ít khán giả đã rơi lệ và đồng cảm với số phận mà các nhân vật, đặc biệt là những mối quan hệ gia đình đầy thiêng liêng, cao cả như tình cha con, tình nghĩa vợ chồng, chị em, anh em... đổ vỡ hoàn toàn khi gắn liền mối quan hệ lợi ích liên quan đất đai, tài sản thừa kế… Không ít lời cảm thán: Đâu chỉ có thời Vua Lia mà xã hội hôm nay đang xảy ra biết bao những vụ thảm án gia đình, nồi da xáo thịt... làm đảo lộn, băng hoại mọi giá trị đạo đức.

    Khán giả cần được xem Vua Lia với bản diễn 2023

    NSƯT Lê Chức, nguyên Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam nhận định: “Tất cả những vấn đề mà Shakespeare đề cập, đến hôm nay vẫn còn nguyên giá trị về mặt xã hội, đạo lý. Đặc biệt, kịch đề cập tới một vấn đề nóng hiện nay, đó là đạo đức gia đình từ tình cha - con, tình vợ chồng, tình anh chị em đang xuống cấp nghiêm trọng... Và lớn lao hơn cả là vấn đề “quyền lực” gắn với vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu; có những sai lầm không thể sửa chữa được; quyền lực càng không thể trao nhầm chỗ... Khán giả cần được xem Vua Lia với bản diễn 2023 của Sân khấu Lệ Ngọc, và mỗi người chúng ta sẽ thấy được một điều gì đó cần thiết cho mình để chiêm nghiệm, thậm chí là thấm thía”.

    Trong vở kịch, Vua Lia thấy mình đã già, quyết định chia đất nước cho các con. Ông hỏi các con yêu cha ra sao, thì các công chúa lớn, công chúa thứ hai đều dành những lời có cánh để thể hiện, trong khi công chúa út chân thật khẳng định, yêu cha như mọi người con yêu cha, và chỉ là một phần vì sau này cô còn phải có tình cảm cho chồng, con mình. Nổi giận cho rằng con út bạc bẽo, Vua Lia chia đôi giang sơn cho hai cô chị, đuổi cô út đi… Hai công chúa lớn cấu kết với nhau, bạc đãi cha già khiến Vua Lia bất hạnh hóa điên. Công chúa út mang quân về cứu cha thì lại bị các chị bắt cha làm con tin và vì thế thất bại, bị giết chết… Rồi giữa hai cô chị cũng là kết thúc đẫm máu bởi tranh giành tình nhân, quyền lực. Cái kết bi thương của vở bi kịch đầy ám ảnh. Bi kịch giữa những người thân trong gia đình luôn là bi kịch đau lòng nhất với bao mâu thuẫn chồng chéo, đi ngược lại đạo đức khi dính tới lợi ích cá nhân, tới đất đai, tài sản thừa kế… và qua đó, đưa tới ý nghĩa về quyền lực và ảo tưởng, sự thật và những dối lừa…

  Làm con phải lấy chữ hiếu làm đầu...

    Vua Lia là một kịch bản kinh điển của thế giới, rất đồ sộ và là câu chuyện của hàng mấy trăm năm trước với nhiều tầng ý nghĩa, đạo diễn, NSND Lê Hùng đã tìm được chìa khóa giải mã riêng khi tập trung xoáy vào chủ đề chính là chữ “Hiếu”. NSND Lê Hùng chia sẻ, cha mẹ dù có mắc sai lầm do tuổi tác, do nhận thức thì kẻ làm con vẫn phải giữ đạo hiếu. Quả nhiên, thông điệp này dễ dàng đi vào lòng khán giả bởi đây cũng là đạo lý làm người đầu tiên được người Việt trân trọng, đi vào tâm thức của nhiều thế hệ và trở thành truyền thống. Câu chuyện của Vua Lia và Bá tước Gloucester giống nhau ở chỗ đều tin vào những lời giả dối ngọt ngào, để rồi xua đuổi những đứa con chân thành và kết cuộc đều phải nhận lấy những cái kết đau lòng.

    Lựa chọn một cách kể chuyện theo lối dung dị, những con người Việt Nam đang dựng lại kịch bản của nhà biên kịch vĩ đại người Anh theo cách Việt hóa, không nhiều trang trí mỹ thuật, chỉ là những thước vải rủ xuống để tạo hình vòm mái cung điện hay tòa lâu đài của các cô công chúa. Điều quan trọng là lời thoại gần gũi, không có ranh giới xa cách của hàng trăm năm. Với gần 3 tiếng đồng hồ, thời lượng khá dài so với các vở diễn thông thường, nhưng những hàng ghế đều chật kín khán giả, không ai bỏ về giữa chừng, họ theo dõi, khóc, cười đồng cảm sâu sắc cùng nhân vật.

    Cùng với ê kíp sáng tạo là dàn diễn viên nổi tiếng của sân khấu kịch: NSND Lệ Ngọc vai Công chúa Goneril, NSND Tuấn Hải, NSND Thu Quế, Văn Hải, Quang Tú, Lâm Cương, Huy Bách, Hàm Hương… đã thể hiện thành công từng nhân vật với lối diễn dung dị, chân thực. Đặc biệt, nghệ sĩ Văn Hải ở tuổi 66 đã đem đến một Vua Lia chân thật và đầy cảm xúc. Có thể thấy Sân khấu Lệ Ngọc đã làm tất cả những gì có thể trong khả năng để Vua Lia được đông đảo khán giả VN hôm nay chấp nhận. Vừa giữ được trọn vẹn giá trị tư tưởng của kịch bản, vừa tạo dựng sự sang trọng cho một vở kinh điển. Và điều quan trọng, thay vì Vua Lia chỉ dành cho các khán giả hàn lâm cổ điển, họ có một Vua Lia của tất cả người xem hôm nay. Và cũng từ tấn bi kịch của Vua Lia, mỗi khán giả có thể chiêm nghiệm để cảm nhận rõ hơn mối quan hệ ứng xử trong gia đình, để củng cố bồi đắp xây dựng những giá trị tốt đẹp ngay từ mỗi gia đình. 

 THÚY HIỀN